แม้จะมองด้วยตาเปล่าไม่เห็น แต่ในอากาศมีอนุภาคเล็กจิ๋วที่เรียกว่า PM2.5 แฝงตัวอยู่ พวกมันสามารถเข้าสู่ร่างกายผ่านทางจมูกและส่งผลเสียต่อสุขภาพในระยะยาวได้ วันนี้ “โล่งใจใกล้หมอ by Hashi” ได้รับเกียรติจาก รศ.นพ.มงคล เหล่าอารยะ มาช่วยให้ความรู้ในการดูแลสุขภาพช่วงที่มลพิษในอากาศสูง เพื่อให้คุณพร้อมรับมือPM2.5 อย่างถูกวิธีค่ะ

.

PM2.5 คืออะไร? 

PM2.5 ย่อมาจาก Particulate Matter หรืออนุภาคฝุ่นละอองที่มีขนาดเล็กกว่า 2.5 ไมโครเมตร ซึ่งเล็กกว่าเส้นผมของมนุษย์ถึง 25 เท่า! จึงสามารถลอยอยู่ในอากาศได้นานและเข้าสู่ร่างกายของเราได้ง่ายมาก ส่วนประกอบของ PM2.5 มีทั้งสารอินทรีย์และอนินทรีย์ที่มีทั้งโลหะหนักและสารเคมีต่างๆ จากการเผาไหม้และกระบวนการอุตสาหกรรม ซึ่งอาจแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับแหล่งที่มา

.

สาเหตุของ PM 2.5

ส่วนใหญ่ เกิดจากการเผาไหม้ เช่น การเผาไหม้เชื้อเพลิง การเผาป่า การเผาขยะ มีบางส่วนเกิดจากกระบวนการทางอุตสาหกรรม การก่อสร้าง และฝุ่นละอองจากท่อไอเสียรถยนต์

.

ทำไม PM 2.5 ถึงอันตราย?

• ขนาดเล็กมาก: จนผ่านจมูก เข้าสู่ทางเดินหายใจ ปอด และดูดซึมสู่กระแสเลือดทางหลอดเลือดฝอยในถุงลมปอดได้โดยตรง

• ก่อให้เกิดการระคายเคือง: PM2.5 จะก่อให้เกิดการระคายเคือง ที่อวัยวะต่าง ๆ เช่น ผื่นผิวหนัง เยื่อบุตา ตาแห้ง แดงทางเดินหายใจ เกิดอาการไอ ระคายคอ เจ็บคอ หายใจลำบาก

• เป็นพาหะนำเชื้อโรค สารก่อภูมิแพ้ และสารพิษ: PM2.5 สามารถจับกับเชื้อโรค ไวรัส สารก่อภูมิแพ้ สารพิษต่างๆ เช่น โลหะหนัก สารก่อมะเร็ง และนำพาเข้าสู่ทางเดินหายใจส่วนล่างได้ ทำให้มีโอกาสติดเชื้อทางเดินหายใจเพิ่มมากขึ้น 

• ส่งผลต่อสุขภาพระยะยาว เมื่อ PM2.5 เข้าสู่กระแสเลือดจะทำให้เกิดการอักเสบเรื้อรังทั่วร่างกาย เกิดการเปลี่ยนแปลงของสารพันธุกรรมในเซลล์ เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคเรื้อรัง เช่น โรคถุงลมโป่งพอง โรคหลอดเลือดหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง โรคมะเร็งปอดและมะเร็งที่อวัยวะต่าง ๆ 

.

วิธีป้องกันตัวเองจาก PM2.5

• สวมหน้ากาก เลือกใช้หน้ากากที่มีประสิทธิภาพในการกรองฝุ่น PM2.5 เช่น หน้ากาก N95

• หลีกเลี่ยงกิจกรรมกลางแจ้ง ในวันที่ค่า PM2.5 สูง ควรหลีกเลี่ยงการออกกำลังกายกลางแจ้ง

• ปิดประตูหน้าต่างและใช้เครื่องฟอกอากาศที่มีแผ่นกรอง HEPA filter เมื่ออยู่ในบ้าน 

• ติดตามข่าวสาร ตรวจสอบค่า PM2.5 ก่อนออกจากบ้าน ในช่วงฤดูที่ PM2.5 สูง ใน กทม.มักสูงในฤดูหนาวที่มีอากศปิด ประมาณเดือนธันวาคมถึงมกราคม ส่วนภาคเหนือมักสูงช่วงปลายฤดูหนาวก่อนเข้าฤดูฝนช่วงเดือนมีนาคมถึงพฤษภาคม

• ในผู้ที่มีโรคประจำตัวอยู่แล้ว เช่น โรคภูมิแพ้ หอบหืด โรคหัวใจ ควรใช้ยาและติดตามการรักษาอย่างต่อเนื่อง ในช่วงเวลาที่มีมลพิษสูง จะมีโอกาสที่โรคกำเริบได้มากขึ้น การใช้ยาสม่ำเสมอจึงมีความจำเป็น

.

ทำไมการล้างจมูกจึงสำคัญ?

PM2.5 และมลพิษในอากาศ มีช่องทางเข้าสู่ร่างกายผ่านจมูก ลงไปสู่ทางเดินหายใจส่วนล่าง การล้างจมูกด้วยน้ำเกลือที่สะอาด จึงเป็นหนึ่งในวิธีการดูแลตนเองที่ง่ายและมีประสิทธิภาพในการลดผลกระทบจากมลพิษ เพราะ

• ช่วยชะล้างฝุ่นละออง PM2.5 สารมลพิษ และสารก่อภูมิแพ้อื่นๆ ออกจากโพรงจมูก

• ทำให้โพรงจมูกจมูกชุ่มชื้น ช่วยลดอาการระคายเคืองในจมูก คัดจมูก และอาการไอ

• ช่วยลดโอกาสการติดเชื้อทางเดินหายใจ

.

ใครควรล้างจมูกบ้าง

การล้างจมูกด้วยน้ำเกลือ เป็นวิธีที่ง่าย สะดวก ราคาถูก ช่วยชะล้างสิ่งแปลกปลอมเป็นอันตรายที่ติดในโพรงจมูกออกไป ในช่วงที่มลพิษในอากาศ หรือ PM2.5 สูง การล้างจมูกจึงน่าจะมีประโยชน์กับทุกคน แต่คนที่ควรล้างอย่าสม่ำเสมอ ได้แก่ 

• ผู้ที่เป็นโรคภูมิแพ้ทางเดินหายใจ โดยเฉพาะจมูกอักเสบจากภูมิแพ้

• ผู้ที่ติดเชื้อทางเดินหายใจ ไซนัสอักเสบ หรือเป็นหวัด ที่มีน้ำมูก คัดจมูกมาก

• ผู้ที่มีน้ำมูก และไม่สามารถสั่งน้ำมูกได้หมด โดยเฉพาะในเด็กเล็ก ในเด็กเล็กที่มีน้ำมูกมาก การล้างจมูกอาจช่วยป้องกันการติดเชื้อทางเดินหายใจตามมาได้

.

ข้อระวังในการล้างจมูก

• น้ำเกลือ ควรใช้น้ำเกลือที่สะอาด ความเข้มข้นพอเหมาะ หากเป็นไปได้ควรเป็นน้ำเกลือ หรือเกลือชนิดผงที่ผลิตขึ้นสำหรับล้างจมูกโดยเฉพาะ และหากเป็นเกลือชนิดผงควรผสมด้วยน้ำดื่มสะอาด 

• ความสะอาด ควรล้างอุปกรณ์ที่ใช้ในการล้างจมูกให้สะอาดทุกครั้งหลังการใช้งาน

• การล้างน้ำเกลือด้วยวิธีที่ไม่เหมาะสม จะมีโอกาสเกิดอาการผิดปกติหลังการล้างจมูก เช่น มีอาการระคายเคือง เลือดกำเดาไหล ปวดหู หูอื้อ หูอักเสบติดเชื้อ ตามมาได้

• ไม่แนะนำให้นำน้ำประปามาผสมล้างจมูก เนื่องจากไม่มีความสะอาดเพียงพอ

.

การล้างจมูกเป็นส่วนหนึ่งของการดูแลตนเองในช่วงที่มีมลพิษสูง การปฏิบัติตามคำแนะนำเหล่านี้จะช่วยลดผลกระทบของมลพิษต่อสุขภาพของคุณได้

——–

โล่งใจใกล้หมอ สนับสนุนโดย Hashi ผงเกลือและอุปกรณ์ล้างจมูก ที่ออกแบบมาเพื่อการล้างจมูกโดยเฉพาะ

#ฝุ่น #PM2.5 #Hashi #โล่งใจใกล้หมอbyHashi #สุขภาพโพรงจมูก #ล้างจมูก